Πόσες φορές μέσα στην ημέρα σας έχει τύχει να ακούσετε το “πρέπει”; Να το λέτε, να το ακούτε, να το νιώθετε να σας βαραίνει, να σας πνίγει. Από το πρωί μέχρι το βράδυ, τα “πρέπει” των άλλων καθορίζουν τη ζωή μας με τρόπο που δεν τολμάμε να αμφισβητήσουμε. Αλλά τι γίνεται όταν αυτά τα “πρέπει” γίνονται η πυξίδα μας, όταν τα βάζουμε σε προτεραιότητα και ξεχνάμε να ρωτήσουμε “εγώ τι θέλω;”
Το “πρέπει” είναι η λέξη-κλειδί που αντικαθιστά την ελευθερία μας. Το “πρέπει” μας βάζει σε καλούπια, μας περιορίζει και τελικά μας καταβροχθίζει. Οι άλλοι, από την κοινωνία μέχρι την οικογένεια και τους φίλους, μας φορτώνουν με τις προσδοκίες τους και, αν δεν προσαρμοστούμε, κινδυνεύουμε να χαρακτηριστούμε αδρανείς ή αδιάφοροι. Η απλή αλήθεια είναι ότι, συχνά, καταλήγουμε να ζούμε για να ικανοποιούμε τις ανάγκες των άλλων, ξεχνώντας τις δικές μας.
Όλοι έχουμε βιώσει αυτή τη σιωπηλή πίεση να “γίνουμε κάτι”, να “πετύχουμε”, να “πληρούμε” κάποιες αόριστες προσδοκίες. Από την παιδική ηλικία, μας λένε τι να κάνουμε και πώς να το κάνουμε. “Πρέπει να σπουδάσεις”, “πρέπει να βρεις δουλειά”, “πρέπει να παντρευτείς”, “πρέπει να γίνεις γονιός”, “πρέπει να πετύχεις στον τομέα σου”. Έτσι χτίζουμε τη ζωή μας γύρω από όλα αυτά τα “πρέπει”, τα οποία φυσικά δεν είναι δικά μας. Δεν ερωτηθήκαμε ποτέ αν τα θέλουμε. Στην ουσία, μεγαλώνουμε με τη φράση «πρέπει» να είναι ο οδηγός μας, σαν να είμαστε σε μία διαρκή υπακοή σε μια αόρατη εξουσία.
Αλλά τι γίνεται όταν το “πρέπει” παίρνει το πάνω χέρι και μας καθοδηγεί σε κατευθύνσεις που δεν ταιριάζουν με τις δικές μας επιθυμίες και ανάγκες; Αντί να αναπτύξουμε τις δικές μας επιθυμίες και στόχους, αναλωνόμαστε στο να φτάσουμε σε σημείο όπου θεωρούμε ότι έχουμε “επιτύχει” μόνο αν πληρούμε τις προσδοκίες των άλλων. Και σε αυτό το σημείο, δεν είναι λίγοι εκείνοι που παλεύουν με τη μοναξιά και την απογοήτευση, όταν συνειδητοποιούν ότι δεν είναι ευτυχισμένοι με όσα κατάφεραν, γιατί αυτά δεν τα έκαναν για τον εαυτό τους, αλλά για να ικανοποιήσουν κάποιον άλλο.
Η κοινωνία ενθαρρύνει διαρκώς αυτή την έννοια του “πρέπει”. Μας λέει ότι αν δεν πληρούμε τα κοινωνικά πρότυπα, αν δεν υπακούμε στους ρυθμούς της, τότε αποτυγχάνουμε. Και όλοι μας τρέχουμε από το ένα “πρέπει” στο άλλο, δημιουργώντας μια ζωή γεμάτη από επιβεβαιώσεις που όμως δεν συνάδουν με την αληθινή μας φύση. Το λάθος είναι ότι αυτά τα “πρέπει” γίνονται κανόνες και σχεδόν κανείς δεν τα αμφισβητεί. Κι όταν έρχεται η ώρα να κάνουμε το βήμα για κάτι που μας γεμίζει, μας πιάνει ο φόβος, γιατί αμέσως έρχεται η ενοχή: “Θα απογοητεύσω τους άλλους”, “θα με κρίνουν”, “θα νομίζουν ότι είμαι εγωιστής”.
Αλλά το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι τα “πρέπει” των άλλων, αλλά η αδυναμία μας να τα βάλουμε στην άκρη και να δώσουμε χώρο στην ατομική μας ελευθερία. Ζούμε σε έναν κόσμο που μας λέει πώς να ζούμε, πώς να ντυνόμαστε, πώς να σκεφτόμαστε, χωρίς να αφήνει καμία θέση για τις δικές μας σκέψεις, συναισθήματα και όνειρα. Και έτσι, σιγά σιγά, χάνουμε την προσωπική μας κατεύθυνση, την αυθεντικότητα μας. Η ζωή μας μετατρέπεται σε μια σειρά από συμβιβασμούς, μία αδιάκοπη αναζήτηση της αποδοχής των άλλων.
Κι όμως, είναι δυνατόν να το σπάσουμε αυτό το φαύλο κύκλο. Το πρώτο βήμα είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν χρειαζόμαστε την έγκριση των άλλων για να είμαστε ικανοποιημένοι με τον εαυτό μας. Δεν υπάρχει τίποτα λάθος στο να ακολουθήσουμε τον δρόμο που επιλέγουμε εμείς, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι θα απογοητεύσουμε κάποιους γύρω μας. Αν δεν αναγνωρίσουμε την αξία των δικών μας επιθυμιών, θα βυθιστούμε για πάντα σε μια ζωή που δεν μας ανήκει.
Η λύση δεν είναι να “ρίξουμε” τα “πρέπει” των άλλων, αλλά να αρχίσουμε να τα επανεξετάζουμε και να θέτουμε τα δικά μας. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να ξαναβρούμε την αυτονομία μας και να ζήσουμε μια ζωή που να έχει νόημα για εμάς. Γιατί, στο τέλος της ημέρας, αυτό που “πρέπει” να κάνουμε είναι να ζούμε αυθεντικά. Και αυτή η αυθεντικότητα δεν μπορεί να επιβληθεί από κανέναν άλλον. Μόνο εμείς μπορούμε να τη δημιουργήσουμε.
Και έρχεται η ώρα που τα κάνεις όλα ώπα κι ξεκινάς από την αρχή…με βάση όμως τα δικά σου θέλω και ανάγκες…
PS. αφιερωμένο στον Γιώργο, που με το μαγικό του ραβδάκι με βοήθησε να βγω από ένα περιβάλλον που δεν ήμουν εγώ και να δω τι πραγματικά θέλω. Μαρία, ξέρεις εσύ για τις άπειρες συζητήσεις που είχαμε.
Αφιερωμένο σε όλους εσάς που ακόμα είστε εγκλωβισμένοι στα “Πρέπει” των άλλων, αλλά σύντομα θα βρείτε το κέντρο σας και θα απεγκλωβιστείτε…
