Ώρα να ανοίξουμε την ευλογημένη πληγή που λέγεται “Ορθοδοξία αλά ελληνικά”, και συγκεκριμένα την υποκριτική αυτή θεατρική παράσταση που ανεβαίνει κάθε χρόνο λίγο πριν το Πάσχα: η Νηστεία των Ελλήνων. Το έργο είναι γνωστό, έχει παιχτεί σε εκατομμύρια επαναλήψεις, και κάθε φορά είναι εξίσου σουρεαλιστικό και… λουκανικοτραγικό.
Πράξη Α’: Ορθόδοξοι του Instagram
Ξημερώνει Καθαρά Δευτέρα. Ο ελληνικός λαός, πιστός στα χριστιανικά του ήθη (και τα hashtags), σηκώνει τον σταυρό του:
#ΚαθαραΔευτερα #Νηστεια #Πιστη #ΟΧριστοςΑναστηθηκεΑδελφια (από τώρα, προληπτικά).
Οι ταΐσματα αρχίζουν. Όχι των φτωχών – σιγά μην το κάνουμε κυριολεκτικά – αλλά του Instagram feed: λαγάνες με ταραμοσαλάτα, σουπιές με σπανάκι, χταπόδι ψητό, αβοκάντο (γιατί νηστεία χωρίς superfood δεν νοείται πλέον), και η φωτογραφία της ημέρας: το τάπερ στο γραφείο με λεζάντα «Νηστεία, όχι δίαιτα!».
Ποια νηστεία, καλέ; Αυτό δεν είναι νηστεία. Αυτό είναι μενού γκουρμέ με έλλειψη λαδιού και μπεσαμέλ. Νηστεία παλιάς κοπής ήταν όταν σου έφερνε η γιαγιά στο σχολείο βραστές πατάτες και ελιές τσακιστές μέσα σε σακουλάκι ψιλικατζίδικου, με μια φέτα ψωμί που ‘χε κρατήσει μνήμες από την Κατοχή.
Πράξη Β’: Της Εκκλησίας οι καλοί πελάτες
Οι Έλληνες είναι σαν εκείνον τον ξάδερφο που έρχεται στον γάμο μόνο για το φαγητό και μετά εξαφανίζεται:
Μεγάλη Εβδομάδα πάνε Εκκλησία. Τον υπόλοιπο χρόνο… ναι καλά.
Τη Μεγάλη Πέμπτη όλοι σιωπηλοί και κατανυκτικοί, στα μαύρα ντυμένοι σαν να παίζουν σε ταινία του Αγγελόπουλου. Σταυρώνουν τρεις φορές το στήθος τους – ενώ ταυτόχρονα τσεκάρουν το κινητό με την ουρά του ματιού: «Έκανε story η Ελένη απ’ τον Επιτάφιο ή να της στείλω “καλή ανάσταση” πρώτη;».
Τη Μεγάλη Παρασκευή; Η απόλυτη κορύφωση του δράματος. Όλοι με κερί, γλυκό ύφος και μια δόση ευλάβειας τύπου «έχω δει όλα τα επεισόδια από το ‘Αγιος Παΐσιος’ και πήγα και στο Άγιο Όρος (το virtual tour στο YouTube)».
Κανείς δεν σκέφτεται να κοινωνήσει, βέβαια. Μην τα ισοπεδώσουμε όλα.
Και κάπου εκεί, μετά τη νηστεία των 40 ημερών, μόλις ακουστεί το «Χριστός Ανέστη», μεταμορφώνονται όλοι σε λυσσασμένους λύκους που μυρίσανε αρνί. Λες και τους είχε στην απομόνωση η Σιβηρία.
Πράξη Γ’: Φαρισαίοι και Βιολογικά Φαλάφελ
Σήμερα η νηστεία έχει περάσει σε άλλο επίπεδο. Πλέον δεν είναι πνευματική προετοιμασία, είναι lifestyle choice. Οι πλούσιοι νηστεύουν με οργή: μιλφέιγ με γάλα αμυγδάλου, μουσακάς με κιμά σόγιας, sushi vegan και κρασί από μοναστηριακό αμπελώνα.
Δεν είναι πια νηστεία· είναι σπα vegan με μεταφυσική επικάλυψη.
Την ίδια στιγμή, κάποιος ηλικιωμένος στην Κυψέλη νηστεύει με βραστά μακαρόνια και δυό ελιές.
Ο Θεός βλέπει.
Πράξη Δ’: Εσύ νηστεύεις; Όχι αλλά κάνω διαλειμματική!
Αυτό κι αν είναι το νέο cult φαινόμενο. Ο Έλληνας πλέον νηστεύει αλλά όχι για θρησκευτικούς λόγους.
Το κάνει γιατί κάνει διαλειμματική. Ή keto. Ή paleo.
«Δεν τρώω γαλακτοκομικά γιατί είμαι lactose intolerant, δεν τρώω ψωμί γιατί είμαι celiac, και δεν τρώω κρέας γιατί είμαι vegan.»
Αλλά στην Ανάσταση θα πέσει με τα μούτρα στη μαγειρίτσα, γιατί «το Πάσχα είναι παράδοση».
Τι είδους πίστη είναι αυτή που κρατάει όσο κρατάει μια ιστορία στο Instagram;
Πράξη Ε’: Ο Θεός αγαπάει τον κουλτουριάρη
Ο Θεός στην Ελλάδα έχει γίνει κάτι σαν τον μπαρμπα-Θωμά από το χωριό: καλός, αγαθός, δεν κρατάει κακία, τα βλέπει όλα, αλλά δεν λέει τίποτα. Του πετάμε μια λαμπάδα τριώροφο κάθε Πάσχα και θεωρούμε ότι εξαγνιστήκαμε.
Πας Εκκλησία μία φορά τον χρόνο, ανάβεις κερί, στέλνεις 2-3 «Καλή Ανάσταση» στο Viber και ξαφνικά: είσαι άνθρωπος της πίστης.
Στο μεταξύ, βρίζεις στο φανάρι, φωνάζεις στη σερβιτόρα γιατί άργησε, καταριέσαι τους πολιτικούς, ψηφίζεις τον χειρότερο, και ρίχνεις κι ένα «Άγιοι οι Πατέρες» με στόμφο, για ξεκάρφωμα.
Πράξη ΣΤ’: Μετά την Ανάσταση, πάμε μπουζούκια
Αυτή είναι η Ελλάδα.
Εκεί που χτυπάει το «Χριστός Ανέστη», αρχίζει ο χορός των παϊδακιών. Το στόμα που μέχρι πριν λίγο έψελνε, τώρα δαγκώνει κοκορέτσι με τέτοια θέρμη που λες ότι παίρνει τη Θεία Κοινωνία με τσίκνα.
Το μόνο που δεν τρώγεται μετά την Ανάσταση είναι… η ντροπή.
Τι (δεν) μάθαμε;
Η νηστεία στην Ελλάδα δεν είναι πια πνευματική άσκηση. Είναι παράσταση με ρόλους. Ο καθένας φοράει τη μάσκα του καλού χριστιανού, την ανεβάζει στα social, και μετά την ξαναβάζει στο ντουλάπι μέχρι του χρόνου.
Δεν υπάρχει προσωπική σιωπή, δεν υπάρχει κατάνυξη, δεν υπάρχει ενδοσκόπηση.
Υπάρχει μόνο δημόσια εικόνα. Και λίγο σουσάμι στη λαγάνα.
Ο Χριστός δεν ανασταίνεται στην καρδιά σου. Ανασταίνεται στο story με boomerang το κερί.
Και η πίστη σου δεν φαίνεται στις πράξεις, αλλά στο bio του προφίλ σου:
“Ευτυχώς που πιστεύουμε στον Θεό, αλλιώς δεν θα είχαμε κανέναν να ποστάρουμε κάθε Πάσχα.
Αμήν και καλή χώνεψη.
(Και του χρόνου να νηστέψουμε με λίγο περισσότερη ειλικρίνεια και λιγότερο ινσταγκραμικό φίλτρο.)
