Αν υπάρχει ένα όνομα που συμπυκνώνει το πάθος, την αγωνιστικότητα, την τέχνη και την ελληνικότητα, αυτό είναι της Μελίνας Μερκούρη. Ηθοποιός, τραγουδίστρια, πολιτική αγωνίστρια και αργότερα Υπουργός Πολιτισμού, η Μελίνα δεν ήταν απλώς μια γυναίκα που έζησε έντονα· ήταν ένας θρύλος που σημάδεψε ανεξίτηλα την Ελλάδα και τον κόσμο.

Γεννημένη μέσα σε μια πολιτική οικογένεια, έμοιαζε σαν να είχε από πάντα προορισμό τη δημόσια ζωή. Όμως, το αστέρι της έλαμψε πρώτα μέσα από το θέατρο και τον κινηματογράφο, πριν γίνει η εμβληματική φωνή της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα και η αρχιτεκτόνισσα του θεσμού της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης.

Ας ταξιδέψουμε στη ζωή, την καριέρα και την παρακαταθήκη αυτής της ανεπανάληπτης γυναίκας, που ακόμα και σήμερα εμπνέει γενιές ολόκληρες.

Η Μελίνα Μερκούρη γεννήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 1920 στην Αθήνα, μέσα σε μια οικογένεια με βαθιές πολιτικές ρίζες. Ο παππούς της, Σπύρος Μερκούρης, υπήρξε επί σειρά ετών δήμαρχος Αθηναίων, ενώ ο πατέρας της, Σταμάτης Μερκούρης, ήταν βουλευτής.

Όμως, η Μελίνα δεν ακολούθησε αρχικά την πολιτική, αλλά μαγεύτηκε από τη σκηνή. Σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου και ξεκίνησε την καριέρα της το 1944, σε μια εποχή δύσκολη για την Ελλάδα. Η ερμηνεία της στην παράσταση “Λεωφορείον ο Πόθος”ως Μπλανς Ντιμπουά την καθιέρωσε στο ελληνικό θέατρο, αλλά η πραγματική εκτόξευση ήρθε μέσα από τον κινηματογράφο.

Η διεθνής αναγνώριση ήρθε το 1955, με την ταινία “Στέλλα” του Μιχάλη Κακογιάννη. Το φιλμ διαγωνίστηκε στις Κάννες και έκανε την Μελίνα γνωστή παγκοσμίως. Η σκηνή όπου τραγουδά “Αγάπη που ‘γινες δίκοπο μαχαίρι” αποτελεί μία από τις πιο εμβληματικές στιγμές του ελληνικού κινηματογράφου.

Το 1960, συνεργάστηκε με τον σύζυγό της Ζυλ Ντασσέν στην ταινία “Ποτέ την Κυριακή”, που της χάρισε το βραβείο Καλύτερης Ηθοποιού στις Κάννες και μια υποψηφιότητα για Όσκαρ. Η Μελίνα έγινε το σύμβολο μιας ελεύθερης, δυναμικής γυναίκας, μιας αληθινής Ελληνίδας που ζούσε με πάθος.

Η ζωή της άλλαξε ριζικά το 1967, όταν επιβλήθηκε η στρατιωτική δικτατορία στην Ελλάδα. Η Μελίνα βρισκόταν τότε στο εξωτερικό, αλλά αντί να σιωπήσει, έγινε η πιο ηχηρή φωνή του αντιδικτατορικού αγώνα.

Η χούντα της αφαίρεσε την ελληνική υπηκοότητα, στην οποία απάντησε με την περίφημη φράση:

“Γεννήθηκα Ελληνίδα και θα πεθάνω Ελληνίδα.”

Ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο, έδωσε συνεντεύξεις, μίλησε σε διαδηλώσεις και έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι της για να πιέσει τη διεθνή κοινότητα να στραφεί εναντίον του καθεστώτος των συνταγματαρχών.

Η Μελίνα πλήρωσε βαρύ τίμημα: έχασε την περιουσία της, απειλήθηκε η ζωή της και έζησε χρόνια στην εξορία. Όμως, δεν λύγισε ποτέ. Και όταν η δικτατορία έπεσε το 1974, ήταν από τις πρώτες που επέστρεψαν στην Ελλάδα, πανηγυρίζοντας μαζί με τον λαό.

Το 1981, η Μελίνα Μερκούρη μπήκε στην ενεργό πολιτική ως Υπουργός Πολιτισμού στην κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου. Ήταν η πρώτη γυναίκα που ανέλαβε αυτή τη θέση, και η θητεία της έμελλε να αλλάξει τον πολιτισμό της χώρας.

Η μεγαλύτερη μάχη της ήταν η επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο. Ανέδειξε διεθνώς το αίτημα, κερδίζοντας την υποστήριξη καλλιτεχνών, πολιτικών και διανοούμενων από όλο τον κόσμο. Αν και η προσπάθειά της δεν ευοδώθηκε τότε, ο αγώνας της συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Επιπλέον, ήταν η εμπνεύστρια του θεσμού της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, με πρώτη την Αθήνα το **1985**. Χάρη σε αυτόν τον θεσμό, δεκάδες πόλεις απέκτησαν πολιτιστική ζωή και αναδείχθηκαν διεθνώς.

—

### **Το Τέλος και η Αθανασία**

Το 1994, η Μελίνα Μερκούρη έφυγε από τη ζωή, ύστερα από μάχη με τον καρκίνο. Ο θάνατός της βύθισε την Ελλάδα στο πένθος, όμως η φλόγα της δεν έσβησε ποτέ.

Η κληρονομιά της παραμένει ζωντανή:
– Ο **αγώνας για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα** συνεχίζεται.
– Ο **θεσμός της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης** παραμένει ένας από τους σημαντικότερους πολιτιστικούς θεσμούς της ηπείρου.
– Οι ταινίες της εξακολουθούν να εμπνέουν και να συγκινούν.

Η Μελίνα δεν ήταν απλώς ηθοποιός, πολιτικός ή αγωνίστρια. Ήταν **σύμβολο**. Μια γυναίκα που έζησε με πάθος, αγάπησε την Ελλάδα όσο κανείς, και άφησε πίσω της μια παρακαταθήκη που δεν θα σβήσει ποτέ.

Όπως έλεγε η ίδια:

> *”Η Ελλάδα πρέπει να κρατήσει την ψυχή της. Και η ψυχή της είναι ο πολιτισμός της.”*

Και αυτή η ψυχή θα παραμείνει άφθαρτη, χάρη στη Μελίνα.