Με αφορμή τις τελευταίες εξελίξεις στο παγκόσμιο πεδίο και με το Pride που διοργανώθηκε δράττωμαι της ευκαιρίας να κάνω μια μικρή μνία σε ένα απόσπασμα εργασίας μου σχετικά με το τι είναι σεξουαλικός προσδιορισμός, τα δικαίωμα του ανθρώπου στην σεξουαλικότητα του καθώς και στον Χάρτης των Σεξουαλικών και Αναπαραγωγικών Δικαιωμάτων της Διεθνούς Ομοσπονδίας Οικογενειακού Προγραμματισμού (ΔΟΟΠ/IPPF, 1994).

Ο σεξουαλικός προσανατολισμός περιγράφει ένα μακροχρόνιο μοτίβο έλξης – συναισθηματικής, ρομαντικής, σεξουαλικής ή συνδυασμό αυτών – για το αντίθετο φύλο, το ίδιο φύλο, και τα δύο ή κανένα. Τα είδη αυτά έλξης συνήθως συνοψίζονται με τους όρους ετεροφυλοφιλία, ομοφυλοφιλία, αμφιφυλοφιλία και ασεξουαλικότητα. Σύμφωνα με τον Αμερικανικό Σύνδεσμο Ψυχολογίας, ο σεξουαλικός προσανατολισμός επίσης αναφέρεται στην αντίληψη από το άτομο της «προσωπικής και κοινωνικής ταυτότητας που βασίζεται σε αυτά τα είδη έλξης, στις συμπεριφορές που τα εκφράζουν και στη συμμετοχή του ατόμου σε μία κοινότητα με άλλα άτομα που τα μοιράζονται».

Ο όρος «σεξουαλική προτίμηση» επικαλύπτεται σε μεγάλο βαθμό με το σεξουαλικό προσανατολισμό, αλλά διαφοροποιείται κατά την επιστημονική έρευνα της ψυχολογίας. Ένα πρόσωπο που αυτοπροσδιορίζεται ως αμφιφυλόφιλο, για παράδειγμα, ίσως σεξουαλικά προτιμά το ένα φύλο από το άλλο.  Η «σεξουαλική προτίμηση» ίσως επίσης υπονοεί ένα βαθμό εκούσιας επιλογής. Αυτό αμφισβητείται υπό το πρίσμα της σεξουαλικής διαμόρφωσης, καθώς η τρέχουσα συμφωνία ανάμεσα στην επιστημονική κοινότητα είναι πως ο σεξουαλικός προσανατολισμός δεν αποτελεί επιλογή.

Οι επιστήμονες δεν έχουν καταλήξει σε κάποιον απλό και μοναδικό παράγοντα βάσει του οποίου προκύπτει ο σεξουαλικός προσανατολισμός του ατόμου, ωστόσο η έρευνα καταδεικνύει πως πηγάζει από συνδυασμό γενετικών, ορμονικών και περιβαλλοντικών παραγόντων, με τους βιολογικούς να συμπεριλαμβάνουν μια περίπλοκη αλληλεπίδραση των γενετικών παραγόντων και του πρώιμου περιβάλλοντος της μήτρας. Έρευνες δεκαετιών έχουν αποδείξει πως ο σεξουαλικός προσανατολισμός κυμαίνεται σε οποιοδήποτε σημείο ενός συνεχούς διαστήματος από την αποκλειστική έλξη για άτομα του άλλου φύλου μέχρι την αποκλειστική έλξη για άτομα του ίδιου φύλου. Συνήθως μελετάται υπό το οπτικό πρίσμα της ετεροφυλοφιλίας, της ομοφυλοφιλίας και της αμφιφυλοφιλίας, αν και η ασεξουαλικότητα τείνει όλο και περισσότερο να αναγνωριστεί ως τέταρτη κατηγορία. Οι κατηγορίες αυτές είναι πτυχές της περισσότερο διαφοροποιούμενης φύσης της σεξουαλικής ταυτότητας

Η σεξουαλικότητα αποτελεί το πιο πολύτιμο και το πιο προσωπικό κομμάτι της ζωής μας (J. Morris, 2002). Σύμφωνα δε με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ( WHO- Word Health Organization) η σεξουαλικότητα είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της προσωπικότητάς του κάθε ανθρώπου: Της γυναίκας, του άντρα, του παιδιού.

Αποτελεί μια βασική προϋπόθεση της ανθρώπινης ύπαρξης, που επηρεάζει τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τις πράξεις και τις σχέσεις μας, επηρεάζει την ψυχική και τη σωματική μας υγεία. Η «υγεία» είναι βασικό ανθρώπινο δικαίωμα, έτσι λοιπόν και η «σεξουαλική υγεία» είναι επίσης ένα ανθρώπινο δικαίωμα.

Ο τρόπος με τον οποίο ο κάθε άνθρωπος βιώνει αυτό το κομμάτι του εαυτού του, επηρεάζει την αυτοεκτίμηση του, καθώς και όλους τους τομείς της ζωής του γενικότερα. Η «υγιής σεξουαλικότητα» είναι σημαντική για την ευτυχία και την ολοκλήρωση του κάθε ανθρώπου.

Ο Χάρτης των Σεξουαλικών και Αναπαραγωγικών Δικαιωμάτων της Διεθνούς Ομοσπονδίας Οικογενειακού Προγραμματισμού (ΔΟΟΠ/IPPF, 1994) βασίζεται σε 12 δικαιώματα, τα οποία είτε στηρίζονται σε διεθνή όργανα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είτε η η ΔΟΟΠ θεωρεί ότι συνεπάγονται αυτών. Αυτό εξασφαλίζει την εγκυρότητα που έχουν τα σεξουαλικά και αναπαραγωγικά δικαιώματα ως ανθρώπινα δικαιώματα, εφαρμόζοντας διεθνώς αποδεκτή ορολογία από τις συνθήκες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που φέρουν το κύρος του διεθνούς νόμου, σε σεξουαλικά και αναπαραγωγικά θέματα.

Τα 12 Σεξουαλικά και Αναπαραγωγικά Δικαιώματα, όπως ορίζονται στο Χάρτη της ΔΟΟΠ είναι:

  1. Το Δικαίωμα στη Ζωή, που σημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι καμιάς γυναίκας η ζωή δεν πρέπει να τεθεί σε κίνδυνο λόγω μιας εγκυμοσύνης.
  2. Το Δικαίωμα στην Ελευθερία και Ασφάλεια του Ατόμου*, που αναγνωρίζει ότι κανένα άτομο δεν πρέπει να υποστεί ακρωτηριασμό των γυναικείων αναπαραγωγικών οργάνων, αναγκαστική εγκυμοσύνη, στείρωση, ή έκτρωση.
  3. Το Δικαίωμα στην Ισότητα και στην Απελευθέρωση από κάθε Μορφή Διάκρισης, που συμπεριλαμβάνει και τη διάκριση σε σχέση με τη σεξουαλική και αναπαραγωγική ζωή του ατόμου.
  4. Το Δικαίωμα στην Ιδιωτική Ζωή, που σημαίνει ότι όλες οι ιατρικές υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας οφείλουν να είναι εμπιστευτικές, και όλες οι γυναίκες έχουν δικαίωμα να αποφασίζουν αυτόνομα για τις αναπαραγωγικές τους επιλογές.
  5. Το Δικαίωμα στην Ελευθερία Σκέψης, που συμπεριλαμβάνει την ελευθερία από την περιοριστική ερμηνεία θρησκευτικών κειμένων, πιστεύω, φιλοσοφιών και εθίμων, ως μέσων υποτίμησης την ελευθερία της σκέψης σε σχέση με τη σεξουαλική και αναπαραγωγική ιατρική φροντίδα και άλλα θέματα.
  6. Το Δικαίωμα στην Πληροφόρηση και Εκπαίδευση, σε σχέση με τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία για όλα τα άτομα, συμπεριλαμβανομένης και της πρόσβασης σε ολοκληρωμένη πληροφόρηση για τα οφέλη, τους κινδύνους, και την αποτελεσματικότητα όλων των μεθόδων ρύθμισης της γονιμότητας, ώστε όλες οι αποφάσεις να παίρνονται με βάση την ολοκληρωμένη, ελεύθερη, και πληροφορημένη συγκατάθεση του ατόμου.
  7. Το Δικαίωμα Επιλογής Γάμου ή Όχι και της Δημιουργίας ΠρογραμματισμένηςΟικογένειας.
  8. Το Δικαίωμα Απόφασης Εάν ή Πότε να Αποκτήσεις Παιδιά.
  9. Το Δικαίωμα στη Φροντίδα και Προστασία της  Υγείας, που συμπεριλαμβάνει το δικαίωμα στην καλύτερης δυνατής ποιότητας ιατρική φροντίδα των πελατών, και το δικαίωμα να είναι ελεύθεροι από παραδοσιακές συνήθειες που είναι επιζήμιες για την υγεία.
  10. Το Δικαίωμα στα Οφέλη της Επιστημονικής Προόδου, που συμπεριλαμβάνει το δικαίωμα στους χρήστες των σεξουαλικών και αναπαραγωγικών υπηρεσιών υγείας να έχουν πρόσβαση σε καινούριες τεχνολογίες που αφορούν την αναπαραγωγική υγεία, οι οποίες να είναι ασφαλείς, αποτελεσματικές και αποδεκτές.
  11. Το Δικαίωμα στην Ελευθερία Συνάθροισης και Πολιτικής Συμμετοχής, που συμπεριλαμβάνει το δικαίωμα όλων των ατόμων να ζητήσουν να επηρεάσουν τις κοινότητες και τις κυβερνήσεις να θέσουν ως προτεραιότητα τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και δικαιώματα.

    12. Το Δικαίωμα να είσαι Απαλλαγμένος/η από Βασανιστήρια και Κακομεταχείριση, που συμπεριλαμβάνει το δικαίωμα όλων των γυναικών, ανδρών και νέων να είναι προστατευμένοι από τη βία, τη σεξουαλική εκμετάλλευση, και την κακοποίηση.